در دنیای امروز حوادث بعنوان یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای اقتصادی، سلامتی، اجتماعی و حتی سیاسی محسوب می شود . بررسیها نشان داده است که عامل اصلی اغلب حوادث رفتارهای ناایمن انسانهاست. بدیهی است برای کنترل این نوع رفتارها شناخت از نسبت آنها در بین کارکنان، نوع و همچنین عوامل تاثیرگذار بر روی آنها الزامی است. این مطالعه با هدف ارزیابی رفتارهای ناایمن در محیط کار و دلایل و علل سوانح در سازمان  صورت گرفته است.

امروزه حوادث ناشی از کار به عنوان سومین عامل مرگ و میر در جهان به شمار می روند. براساس آمارهای موجود در سال 2005 در آمریکا بیش از 5702 نفر در اثر حوادث ناشی از کار کشته شده اند و بیش از 6 میلیون نفر دچار معلولیت شده اند که هزینه سالیانه ضررهای اقتصادی ناشی از این حوادث حدود 140 میلیارد دلار بر آورد شده است. در ایران نیز بر اساس آمار ارائه شده از سوی گروه تخصصی بهداشت حرفه ای و طب کار تامین اجتماعی، 16 هزار حادثه شغلی در طی سال 2003 میلادی در ایران ثبت گردیده که منجر به از دست رفتن 4 هزار سال کاری شده است. نکته قابل توجه اینکه میزان حوادث ناشی از کار در کشور از 15552 مورد حادثه در سال 2000 میلادی به 167457/ مورد حادثه در سال 2003 افزایش یافته و با رشدی 67 درصدی روبرو بوده است.

بر طبق نظریه هانریش در بروز حوادث 90 % عامل انسانی،%8 شرایط ناایمن و 2%عوامل پیش بینی نشده نقش دارند. وقوع حوادث بزرگ و فاجعه آوری نظیر فلکس بورو،( ( انگلیس- 1976 )، تری مایل آیلند( آمریکا- 1979( بوپال ( هندوستان- 1984 )، چرنوبیل ( روسیه- 1986فاجعه استادیوم فوتبال هلیس بورگ و بسیاری حوادث دیگر نشان دهنده اهمیت و نقش انسان در بروز حوادث است. در آمار حوادث منتشره 8 ساله کشور ( سالهای1370-1377 ) از سوی سازمان تامین اجتماعی، علت وقوع بسیاری از حوادث در کلیه سالهای مورد مطالعه اعمال ناایمن ذکر شده است و مطابق آمار ارائه شده از طرف وزارت کار در 9ماهه اول سال 1380 ، علت حدود %53/8 از حوادث مربوط به بی احتیاطی افراد بوده است.

به طور کلی عوامل زیان آور در محیط کار را می توان به پنج عامل اصلی فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، مکانیکی و روانی تقسیم بندی کرد. در این مطالعه سعی می شود هر کدام از این عوامل جداگانه مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.

عوامل فیزیکی زیان آور در محیط کار

این عوامل شامل جا و مکان و وسایل و تجهیزات، روشنایی، تهویه، صدا، ارتعاشات، فشار، و تشعشعات رادیواکتیو است که به ترتیب آنها را بررسی می کنیم.

1.  جا و مکان و وسایل و تجهیزات
   فضای مناسب کار برای کارکنان و امکان دسترسی آنان به وسایل و تجهیزات مورد نیاز اهمیت بسیاری دارد. کوچکی محیط کار و فشردگی افراد، آثار سوء روانی دارد و سوانح ناگواری بوجود می آورد.
   همانگونه که تجهیزات مورد نیاز باید در دسترس باشند، وجود وسایل اضافی و فرسوده نیز آزار دهنده و خطرناک است.
   نیازهای شغلی کارکنان باید بخوبی شناسایی شود و سرویس های عمومی، فنی، بهداشتی و غیره به میزان کافی پیش بینی شود.
2. روشنایی
   روشنایی کافی هم بعنوان یک عامل حفاظتی و هم برای افزایش بازدهی اهمیت دارد و به طراوت محیط کار می افزاید.
   بطور کلی نور مناسب دارای محاسن زیر است :
   - جلوگیری از خستگی
   - کاهش اشتباهات
   - کاهش تعداد سوانح در محیط کار
   - بهبود روحیه کارکنان
   - بهبود کیفیت کار و افزایش بهره وری

تعریف نور: نور آن دسته از امواج الکترومغناطیس است که بین طول موج های 380 تا 780 میلی میکرون قرار دارد. واحد شدت نور Lux می باشد.
عوامل مؤثر در رویت اجسام
-  اندازه اشیاء
رنگ اشیاء : هر چه رنگ اشیاء به سفید نزدیک تر باشد نور بیشتری انعکاس می دهند.
رنگ سفید 84%، کرم 70%، زرد60%، سبز روشن 54%، آبی روشن 45%، قرمز تند 14% و سیاه 1% انعکاس می دهند. هر چه تضاد نور بین رنگهای اجسام بیشتر باشد شناسایی آنها کنار یکدیگر آسانتر است.
- زاویه دید
میدان دید طبیعی انسان، 110از وضع عمودی شخص است و برای رویت بقیه اشیاء خارج از این زاویه باید حرکات گردن ودیگر اندامها صورت گیرد.
- فاصله اشیاء
- مدت رویت اجسام :
حداقل زمان دید که یک شیئی قابل رویت 7/ 0 ثانیه است اما حداقل زمان تشخیص 17/0 ثانیه است. بنابراین کارگران حرکت قسمتهای مختلف ماشین را با این تأخیر ملاحظه می کنند.
در رفت و آمد بین تاریکی و روشنایی زمانی برای تطبیق شرایط جدید تاریکی یا روشنایی نیاز می باشد.
(Contrast) تباین
تباین بین جسم و زمینه طبق تعریف برابر است با اختلاف نسبی درخشندگی جسم و زمینه. دید خوب زمانی رخ می‌دهد که تباین درخشندگی بین اجسام موجود در محیط زیاد می‌باشد.
منابع نور
نور می تواند منشاء طبیعی یا مصنوعی داشته باشد اگر چه نور طبیعی بهترین نور و دارای آثار بهداشتی نیز هست ولی بدلیل عدم امکان کنترل و مدیریت آن ناچار به استفاده از نور مصنوعی می باشیم. نور مصنوعی ممکن است مستقیم، غیر مستقیم و یا نیمه مستقیم باشد.
میزان روشنایی لازم برای برخی مشاغل در جدولی زیر آمده است:
باید دقت نمود که اگر چه نور کافی برای محیط کار ضروری است اما نور اضافی نیز مضاری دارد. بویژه گاهی انجام کار با تولید نور اضافی همراه است نظیر کوره های یا تحمل تابش بیش از حد خورشید. همچنین امواج خارج از محدوده نور دیدنی نیز ضررهایی دارد که بترتیب به آن پرداخته می شود.
اشعه مادون قرمز:
امواج با طول موج 780 نانو متر تا یک میلی متر تشعشعات مادون قرمز نامیده می‌شود. این امواج اگر به حد کافی متراکم شود بوسیله پوست بصورت گرما احساس می‌شود. در مشاغلی نظیر صنایع شیشه، بلورسازی، ذوب فلزات و آهنگری ضرورت دارد که اشخاص به شیشه مذاب یا فلزات گداخته نگاه کنند که اشعه مادون قرمز از خود ساطع می نمایند که باعث افزایش درجه حرارت عدسی چشم و آب مروارید یا کاتاراکت می شود. استفاده از عینک های مخصوص در این مورد ضرورت دارد.
اشعه ماوراء بنفش:
طول موج اشعه فرابنفش از حدود 100 تا 400 نانومتر می‌باشد. تابش این اشعه بویژه برای کسانی که زیر نور مستقیم خورشید کار می کنند بخصوص در کنار دریا و ارتفاعات سبب کم شدن عرق، سوختگی و سرطانهای پوستی می شود. همچنین اشعه  ماورا بنفش ناشی از جوشکاری (بخصوص جوش الکتریکی) سرخی چشم، ریزش اشک و خارش را ایجاد می نماید. استفاده از سایبان ها، پوشش مناسب، عینک های مخصوص و سپرهای حفاظتی حسب مورد توصیه می شود.